Popularną formą
działalności społecznej dzieci i młodzieży jest wolontariat. Coraz częściej NGO
korzystają z bezpłatnej i ochotniczej pomocy młodych przy różnych projektach.
Szczególnie często inicjatywy z udziałem młodzieży odbywają się w okresach
ferii szkolnych, zimą i latem. Prace w ramach projektów bywają wówczas łączone
z wyjazdami do różnych ciekawych zakątków Polski i świata. Pojawia się pytanie,
czy w związku z wiekiem wolontariuszy dana organizacja pozarządowa powinna
spełnić pewne szczegółowe wymogi? Przykładowo, czy powinna zapewnić kadrę
odpowiadającą kompetencjami opiekunom wypoczynku dzieci i młodzieży,
organizowanego m.in. przez szkoły i placówki?
działalności społecznej dzieci i młodzieży jest wolontariat. Coraz częściej NGO
korzystają z bezpłatnej i ochotniczej pomocy młodych przy różnych projektach.
Szczególnie często inicjatywy z udziałem młodzieży odbywają się w okresach
ferii szkolnych, zimą i latem. Prace w ramach projektów bywają wówczas łączone
z wyjazdami do różnych ciekawych zakątków Polski i świata. Pojawia się pytanie,
czy w związku z wiekiem wolontariuszy dana organizacja pozarządowa powinna
spełnić pewne szczegółowe wymogi? Przykładowo, czy powinna zapewnić kadrę
odpowiadającą kompetencjami opiekunom wypoczynku dzieci i młodzieży,
organizowanego m.in. przez szkoły i placówki?
Ponieważ temat jest obszerny, postanowiliśmy omówić go w
formie cyklu 3 artykułów. Każdy z nich porusza temat pod kątem innych zagadnień
prawnych, a wspólnie stanowią całościowe opracowanie powyższego zagadnienia. Cykl
składa się z następujących części:
formie cyklu 3 artykułów. Każdy z nich porusza temat pod kątem innych zagadnień
prawnych, a wspólnie stanowią całościowe opracowanie powyższego zagadnienia. Cykl
składa się z następujących części:
- Wolontariat niepełnoletnich w NGO
- Wyjazdy niepełnoletnich wolontariuszy w
ramach NGO - Wymogi
ustawy o systemie oświaty względem wyjazdów wolontariuszy
Autorem cyklu jest Marzena Dobner, świetnie zapowiadająca
się przyszła prawnik, a całość powstała w ramach współpracy z kancelarią 4NGO
Kancelaria Radcy Prawnego Piotr Jaros.
się przyszła prawnik, a całość powstała w ramach współpracy z kancelarią 4NGO
Kancelaria Radcy Prawnego Piotr Jaros.
Wolontariat niepełnoletnich w NGO
(Cześć 1 cyklu: Wolontariat niepełnoletnich w NGO)
Ustawa z dnia 24
kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z
2003 r., nr 96, poz. 874 z późn. zm.) formułuje jedynie ramy prawne dla
działalności wolontariusza, mianem którego ustawodawca określa „osobę fizyczną,
która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach
określonych w ustawie” (art. 2 pkt 3). Świadczenia wolontariuszy są wykonywane
w zakresie, w sposób i w czasie określonych w porozumieniu z korzystającym,
którym mogą być m.in. organizacje pozarządowe w zakresie ich działalności
statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, a
także organy administracji publicznej i podległe im lub nadzorowane przez nie
jednostki), z wyłączeniem prowadzonej przez te podmioty działalności
gospodarczej (por. art. 42 ust. 1 pkt 1). Ustawodawca nie precyzuje wieku
wolontariuszy, więc nie istnieją formalne przeszkody, by takich aktywności nie
mogły podejmować osoby niepełnoletnie. W konsekwencji wolontariuszom
niepełnoletnim na gruncie ustawy o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie nie przysługuje żadna dodatkowa ochrona poza tą przewidzianą w
niniejszej ustawie. Tym niemniej porozumienie z korzystającym winno zostać
nawiązane za zgodą przedstawiciela ustawowego osoby niepełnoletniej, którym
zwykle jest rodzic. Przedstawiciel ustawowy musi zatem wyrazić zgodę na udział
podopiecznego w projekcie – bądź ustnie, jeśli czas współpracy nie przekracza
30 dni, lub jeśli jest on dłuższy, podpisując zgodę na współpracę podopiecznego
z korzystającym, bezpośrednio w porozumieniu zawartym z korzystającym lub w
formie osobnej zgody, będącej załącznikiem do porozumienia. Jeśli niepełnoletni
wolontariusz zwalnia korzystającego z obowiązku pokrycia kosztów podróży
służbowych i diet (por. art. 44 ust. 4), wówczas pisemne zrzeczenie także
podpisuje opiekun prawny wolontariusza.
kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z
2003 r., nr 96, poz. 874 z późn. zm.) formułuje jedynie ramy prawne dla
działalności wolontariusza, mianem którego ustawodawca określa „osobę fizyczną,
która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach
określonych w ustawie” (art. 2 pkt 3). Świadczenia wolontariuszy są wykonywane
w zakresie, w sposób i w czasie określonych w porozumieniu z korzystającym,
którym mogą być m.in. organizacje pozarządowe w zakresie ich działalności
statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, a
także organy administracji publicznej i podległe im lub nadzorowane przez nie
jednostki), z wyłączeniem prowadzonej przez te podmioty działalności
gospodarczej (por. art. 42 ust. 1 pkt 1). Ustawodawca nie precyzuje wieku
wolontariuszy, więc nie istnieją formalne przeszkody, by takich aktywności nie
mogły podejmować osoby niepełnoletnie. W konsekwencji wolontariuszom
niepełnoletnim na gruncie ustawy o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie nie przysługuje żadna dodatkowa ochrona poza tą przewidzianą w
niniejszej ustawie. Tym niemniej porozumienie z korzystającym winno zostać
nawiązane za zgodą przedstawiciela ustawowego osoby niepełnoletniej, którym
zwykle jest rodzic. Przedstawiciel ustawowy musi zatem wyrazić zgodę na udział
podopiecznego w projekcie – bądź ustnie, jeśli czas współpracy nie przekracza
30 dni, lub jeśli jest on dłuższy, podpisując zgodę na współpracę podopiecznego
z korzystającym, bezpośrednio w porozumieniu zawartym z korzystającym lub w
formie osobnej zgody, będącej załącznikiem do porozumienia. Jeśli niepełnoletni
wolontariusz zwalnia korzystającego z obowiązku pokrycia kosztów podróży
służbowych i diet (por. art. 44 ust. 4), wówczas pisemne zrzeczenie także
podpisuje opiekun prawny wolontariusza.
Dodatkowo należy się upewnić, czy niepełnoletni
wolontariusz posiada odpowiednie kwalifikacje i spełnia wymagania odpowiednie
do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli taki obowiązek wynika z
odrębnych przepisów (por. art. 43). Ponadto oprócz wolontariusza także jego przedstawiciel
ustawowy powinien zostać poinformowany o ryzyku dla zdrowia czy bezpieczeństwa
przy pracy, którą będzie wykonywał wolontariusz, a także o zasadach ochrony
przed zagrożeniami (art. 45 ust. 1 pkt 1).
wolontariusz posiada odpowiednie kwalifikacje i spełnia wymagania odpowiednie
do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli taki obowiązek wynika z
odrębnych przepisów (por. art. 43). Ponadto oprócz wolontariusza także jego przedstawiciel
ustawowy powinien zostać poinformowany o ryzyku dla zdrowia czy bezpieczeństwa
przy pracy, którą będzie wykonywał wolontariusz, a także o zasadach ochrony
przed zagrożeniami (art. 45 ust. 1 pkt 1).
Sytuacja
niepełnoletniego wolontariusza, z uwagi na wiek wymagającego szczególnej troski
ze strony korzystającego, skłania również do zaostrzenia warunków spełnienia
innego obowiązku korzystającego, który winien „zapewnić wolontariuszowi, na
dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, bezpieczne
i higieniczne warunki wykonywania przez niego świadczeń, w tym – w zależności
od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem – odpowiednie
środki ochrony indywidualnej” (art. 45 ust 1 pkt 2).
niepełnoletniego wolontariusza, z uwagi na wiek wymagającego szczególnej troski
ze strony korzystającego, skłania również do zaostrzenia warunków spełnienia
innego obowiązku korzystającego, który winien „zapewnić wolontariuszowi, na
dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, bezpieczne
i higieniczne warunki wykonywania przez niego świadczeń, w tym – w zależności
od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem – odpowiednie
środki ochrony indywidualnej” (art. 45 ust 1 pkt 2).
Jakie jednak
przepisy należy stosować, planując zorganizowany wyjazd (dla ułatwienia
przyjmijmy, że odbywa się on w skali krajowej) z udziałem niepełnoletnich
wolontariuszy, podczas którego będą oni realizować różne aktywności,
przewidziane w ramach projektu NGO? To pytanie
wymaga szerszej analizy prawnej i zostanie przedstawione w drugiej części
naszego cyklu.
przepisy należy stosować, planując zorganizowany wyjazd (dla ułatwienia
przyjmijmy, że odbywa się on w skali krajowej) z udziałem niepełnoletnich
wolontariuszy, podczas którego będą oni realizować różne aktywności,
przewidziane w ramach projektu NGO? To pytanie
wymaga szerszej analizy prawnej i zostanie przedstawione w drugiej części
naszego cyklu.
