Jak wynagradzać zarząd w NGO? Powołanie uchwałą




Nowy Polski Ład, a powołanie

[AKTUALIZACJA 18.11.2021] Zmiany tzw. Polskiego Ładu wprowadzają znaczące obciążenie wynagradzania członków zarządu na podstawie powołania poprzez obciążenie tego wynagrodzenia składką zdrowotną (w wysokości 9% podstawy wymiaru składki). Wszystkie osoby zatrudniane na podstawie powołania zostały dopisane do katalogu osób objętych obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (art. 66 ust 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Przepis dotyczy więc członków zarządu stowarzyszeń, fundacji i spółek not for profit. Zmiany obowiązują od 1 stycznia 2022 r.

Tym samym powołanie nie jest już najbardziej oczywistym rozwiązaniem dla zarządów w NGO, choć nadal korzystnym. Warto, przed zaplanowaniem kolejnego roku powołania dla członków zarządu, przedyskutować alternatywne formy zatrudniania, które opisałem w cyklu zarząd w NGO.

[AKTUALIZACJA 01.08.2020] W tekście wprowadziłem uzupełnienia i wyjaśnienia, bazując na komentarzach i pytaniach, które do mnie trafiły od tego czasu.

Początkowo jeden wpis miał obejmować zestawienie różnych form zatrudnienia członków zarządu w organizacjach pozarządowych, lecz z racji obszerności zagadnienia ostatecznie postanowiłem podzielić go na kilka mniejszych części.

Jest to, jak na razie, najobszerniejszy cykl na blogu. Całość składa się z czterech następujących części:

  1. Umowa o pracę.
  2. Kontrakt menedżerski.
  3. Powołanie jako specyficzny rodzaj świadczenia pracy  (tu jesteś 🙂).
  4. Podsumowanie wszystkich form.

Co oznacza powołanie uchwałą członka zarządu?

Już w tytule starałem się zaznaczyć, że chodzi o powołanie na podstawie uchwały organu wybierającego członków zarządu, a nie o powołanie w rozumieniu Kodeksu pracy (art. 68 § 1).

Ten ostatni zarezerwowany jest dla przypadków określonych w odrębnych przepisach i bezpośrednio tworzy stosunek pracy z wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z Kodeksu Pracy. Natomiast sposób, który tutaj opisałem, pozwala pominąć stosunek pracy, zawiązując tylko i wyłącznie stosunek korporacyjny, w ramach którego zostało przewidziane określone wynagrodzenie. Szerzej o dwóch podstawach pełnienia funkcji napisałem w cz. 1 dotyczącej umowy o pracę. Krótko pisząc, chodzi o zwyczajną uchwałę powołującą na stanowisko, która dodatkowo określi wynagrodzenie.

Powołanie uchwałą, a składki ZUS

Takie rozwiązanie jest najprostszym sposobem wynagrodzenia członków zarządu, ponieważ nie będzie podlegała obowiązkowym składkom na ubezpieczenie społeczne, ale już nie zdrowotne (ze względu na zmiany Polskiego Ładu). Jest to zgodne z interpretacjami ZUS w takich przypadkach, min:

Zgodnie z powyższymi stanowiskami uchwała powołująca na stanowisko członka zarządu tworzy wyłącznie stosunek organizacyjny (korporacyjny). Wynika to z art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, który zawiera zamknięty katalog podstaw do ubezpieczenia i który nie przewiduje podstawy w formie uchwały powołującej członka zarządu (w przeciwieństwie np. do członków rad nadzorczych z pkt. 22 w przywołanym wyżej art.). Podsumowując powołanie uchwałą, nie będzie tytułem do ubezpieczenia i nie będzie rodzić obowiązku składkowego ani nawet zgłoszenia do ZUS.

W stowarzyszeniach taka możliwość istnieje dopiero od niedawna (nowelizacja z maja 2016 r.). Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 5a Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach:

„[Statut stowarzyszenia określa w szczególności:] możliwość otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją”.

Jak zastosować powołanie uchwałą w praktyce?

I. Właściwa podstawa prawna

Podstawa prawna musi wynikać ze statutu organizacji. Jest to ważne, ponieważ wypłata wynagrodzenia odbywa się na konkretnej podstawie prawnej. W przypadku braku umowy z członkiem zarządu będzie nią tylko uchwała. Nie może ona być jednak zawieszona w „próżni”, tylko powinna znaleźć konkretne upoważnienie w statucie. Dodatkowo jest to istotne ze względów interpretacyjnych, tak by uniknąć zarzutu, że jednak podstawą jest jakaś umowa. Dlatego przed uchwaleniem wynagrodzenia warto upewnić się, iż statut przewiduje odpowiednie zapisy. Mogą one przykładowo wyglądać tak:

W stowarzyszeniu

Walne Zebranie Członków może określić wysokość miesięcznego wynagrodzenia członków Zarządu z tytułu pełnienia ich funkcji w uchwale ich powołującej.  

Wynagrodzenie może zostać także określone, zmienione lub zniesione w osobnej uchwale Walnego Zebrania Członków.

Dla większej elastyczności można przekazać część kompetencji w tym zakresie komisji rewizyjnej, np.:

Walne Zebranie Członków może upoważnić Komisję Rewizyjną do określenia wysokości miesięcznego wynagrodzenia członków Zarządu z tytułu pełnienia ich funkcji. Komisja Rewizyjna uchwali wysokość wynagrodzenia biorąc pod uwagę kwestie organizacyjne, finansowe oraz ilość zadań i obowiązków przypadających Zarządowi.”

Można także zastanowić się nad całkowitym przekazaniem tych spraw komisji rewizyjnej. Pod warunkiem, że to ten organ będzie powoływał i odwoływał członków zarządu:

Komisja Rewizyjna może określić wysokość miesięcznego wynagrodzenia członków Zarządu z tytułu pełnienia ich funkcji w uchwale ich powołującej. Wynagrodzenie to może zostać także określone, zmienione lub zniesione w osobnej uchwale.

W fundacji

W zależności od powołanie organu nadzoru, kompetencje te będzie miała rada fundacji (ew. inny organ nadzoru lub kontroli) lub fundator. Stosowne zapisy w statucie będą wyglądać analogicznie do powyższych w stowarzyszeniu.

II. Określenie kwoty wynagrodzenia

Wynagrodzenie powinno się wprowadzić wraz z powołaniem na stanowisko uchwałą walnego zebrania członków stowarzyszenia albo rady fundacji/fundatora/innego organu odpowiedzialnego za powołanie zarządu w fundacji. Uchwała powołująca tworzy stosunek organizacyjny (korporacyjny) pomiędzy osobą prawną, a osobą fizyczną (piastunem organu, czyli konkretnym członkiem zarządu). Wynagrodzenie jest płacone tylko za wykonywanie obowiązków wynikających z tego jednego stosunku. Trzeba uważać, by nie stworzyć innego stosunku prawnego, który mógłby być potraktowany jako umowa cywilnoprawna lub umowa o pracę. Dlatego dla uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych lepiej ustalić wynagrodzenie w jednej uchwale i podkreślić, że przysługuje za pełnienie funkcji w organie (wzór uchwały znajduje się poniżej).

III. Zasady wypłaty wynagrodzenia

Samo wpisanie możliwości wynagrodzenia do statutu i uchwalenie stosownej uchwały będzie jednak niewystarczające ze względów czysto technicznych. Wynagrodzenie musi być płacone na konkretnych zasadach i w konkretnych terminach. Takie doprecyzowanie najlepiej umieścić w samej uchwale, np.:

„Wynagrodzenie, o którym mowa w § ___ będzie płatne miesięcznie, z dołu do 15 dnia kalendarzowego, następującego po miesiącu, za które jest przewidziane. Wynagrodzenie będzie płatne przelewem na rachunek bankowy podany przez członka zarządu.”

W sumie schemat powołania będzie wyglądał mniej więcej tak:

Składki i podatki w przypadku powołania uchwałą 

Jak napisałem na wstępie, w prezentowanym rozwiązaniu składek w ogóle nie będzie. Natomiast każdorazowo od wynagrodzenia należy pobrać zaliczkę na podatek (zwykle 17%) oraz obciążyć to wynagrodzenie składką zdrowotną (w wysokości 9% podstawy wymiaru składki). Przychód można pomniejszyć tylko o koszty uzyskania przychodów. Oczywiście zaliczkę pobiera płatnik (Stowarzyszenie/Fundacja).

Dla kogo będzie to optymalne rozwiązanie?

Przede wszystkim dla osób, które chcą z różnych względów uniknąć oskładkowania wynagrodzenia. Będzie to szczególnie przydatne rozwiązanie w przypadku gdy zatrudnienie stanowi formę dodatkową (dorywczą) dla członka zarządu. Alternatywnie warto rozważyć możliwość zbiegu podstaw do ubezpieczenia, które także może pozwolić na uniknięcie składek. O tym rozwiązaniu napisałem w artykule dotyczącym kontraktu menedżerskiego.

Taki sposób gratyfikacji sprawdzi się także w przypadku niskich kwot wynagradzania (unikamy przepisów o minimalnym wynagrodzeniu i wszelkich dodatkowych formalności). Przykładowo, gdy chcemy, by członkowie zarządu pobierali wynagrodzenie w kwocie 300 zł miesięcznie, nie ma większego sensu tworzyć kolejnych umów cywilnoprawnych lub stosunku pracy i mnożyć poprzez to formalności w księgowości. Dlatego będzie to przede wszystkim dobre rozwiązanie w małych NGO, w których nie zatrudniamy zarządu na stałe, a jedynie chcemy wynagrodzić ich czas pracy dodatkowej, jednocześnie unikniemy uciążliwych rozliczeń z ZUS.

18 thought on “Jak wynagradzać zarząd w NGO? Powołanie uchwałą”

  1. Szczerze mówiąc wydaje mi się, że jeśli chodzi o wynagrodzenia to dobrym rozwiązaniem może być po prostu outsourcing kadr i płac jaki oferuje ta firma ca-staff.eu . Polecam wam się zapoznać z ich usługami.

  2. Wydaje mi się, że nad tym tematem można się długo rozwodzić jednak nie o to chodzi. Chodzi o merytoryczne przekazanie wiedzy, które możesz otrzymać na takim crowe.com/pl/services/konsulting konsultingu z profesjonalistą. I właśnie takie rozwiązanie polecma CI wybrać, ponieważ na prawdę warto.

  3. Witam, jestem nowa w temacie i szukam odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób pieniądze uzyskane przez fundację z dotacji na projekt stają się dochodem członków fundacji/prezesa? Chodzi o pozyskanie godzin zajęć terapeutycznych dla dzieci, gdzie przewidziana jest stawka godzinowa. Prowadzącymi zajęcia są członkowie zarządu. Czy musi być zawarta jakaś dodatkowa umowa czy wystarczy zapis w statucie?

    1. Dzień dobry,
      Przede wszystkim ważne, by wypłata wynagrodzenia odbywała się na konkretnej podstawie prawnej (umowa, powołanie). Dochód fundacji nie może być bezpośrednio wypłacany członkom zarządu. Taką podstawą może być powołanie, o którym jest powyższy wpis. Natomiast sam zapis w statucie będzie tylko możliwością wypłaty wynagrodzenia. Prawidłowa wypłata wynagrodzenia potrzebuje konkretyzacji w postaci uchwały (powołanie) lub umowy (umowa o pracę, zlecenie, kontrakt menedżerski). W przypadku podstaw prawnych dla umów odsyłam do wpisu dotyczącego kontraktu https://prawowngo.pl/2017/01/11/jak-wynagradzac-zarzad-w-ngo-cz-2/
      pozdrawiam

  4. Dzień dobry, dziękuję za ten artykuł. Jest bardzo pomocny. Mam dwa pytania:
    1. czy uchwała o ustanowieniu wynagrodzenia dla członka zarządu wiąże się z powołaniem nowej osoby na stanowisko członka zarządu, czy może dotyczyć osoby, która już jest członkiem zarządu?
    2. czy wynagrodzenie powinno być przekazywane regularnie np. miesięcznie?

    1. Dzień dobry,
      1. Może dotyczyć osoby już powołanej, w takiej sytuacji uchwała jest podejmowana w związku z uprzednim powołaniem i dotyczy samego wynagrodzenia.
      2. Tak, najczęściej jest wprowadzane miesięcznie i tak też opłacane są zaliczki na podatek. Natomiast nie ma przeszkód, aby te okresy były inne, np. kwartalne. Co do jednorazowego wynagrodzenia to może być trudniej powiązać je z powołaniem jako pewnym okresem sprawowania funkcji, a nie konkretnym zadaniem.
      pozdrawiam
      Piotr Jaros

  5. Witam, dziękuję za ciekawy artykuł. Mam pytanie – jaka jest podstawa prawna dopuszczająca możliwość zatrudnienia członków zarządu fundacji przez powołanie? W istocie mówi się potocznie o powoływaniu członków ale gdzie jest wskazanie, że w oparciu o akt powołania do zarządu i odpowiednią uchwałę Rady bądź innego organu można wypłacać wynagrodzenie? W przypadku spółek jest to ujęte w przepisach Kodeksu spółek handlowych ale w przypadku Fundacji? Szukałam ustawy ale nie znalazłam takiej. Będę wdzięczna za podpowiedź.

    1. Dzień dobry,
      działalność fundacji reguluje ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach. Nie ma tam jednak wprost odwołania do kwestii wynagrodzeń tak jak w ustawie Prawo o stowarzyszeniach. W tym zakresie podstawą prawną powołania będzie statut fundacji i uchwała powołująca. Możliwość samego powołania wynika z art. 4 ustawy „Fundacja działa na podstawie przepisów niniejszej ustawy i statutu”, w związku z art. 5 ust. 1.
      pozdrawiam

  6. Witam,
    chcemy wprowadzić w naszym Stowarzyszeniu wynagrodzenie dla członków zarządu za pomocą powołania uchwały. Pisze Pan, że „każdorazowo od wynagrodzenia należy pobrać zaliczkę na podatek (zwykle 17%).” Jak to wygląda w praktyce? Jeżeli uchwalimy wynagrodzenie dla wszystkich członków zarządu np. 1000 zł brutto, to fizycznie na ich konto może zostać przelane z konta Stowarzyszenia 830 zł?

      1. Dzień dobry,
        A czy przypadkiem nie byłoby to 872,50 zł netto?
        Wspominał Pan o wypłacie pomniejszonej o koszty uzyskania przychodu, czyli w tej sytuacji przy wynagrodzeniu miesięcznym wyglądałoby to w następujący sposób:
        1000-250=750
        750*17%=127,50 (zaliczka na podatek)
        1000-127,50=872,50 zł (wynagrodzenie netto)
        Pozdrawiam

        1. Dzień dobry,
          We artykule zawarłem tylko wzmiankę o kosztach, ale ma Pan rację w wyliczeniu jak najbardziej powinno się je uwzględnić.
          Dodałbym jeszcze małą korektę zaokrąglenia zaliczki do 128 zł, wynagrodzenie netto = 872 zł.
          Pozdrawiam

  7. Niesamowicie rzeczowy artykuł, bardzo dziękuję! Zastanawia mnie czy jest możliwość wypłaty wynagrodzenia członkowi zarządu fundacji działającemu na podstawie powołania w postaci x% od darowizny (tak zostało określone w uchwale o powołaniu), która zostanie wpłacona Fundacji dzięki jego pracy (np. to on zalazł danego darczyńcę). Czy wówczas taka wypłata konkretnego wynagrodzenia od darowizny wymaga ponownej uchwały o wypłacie konkretnego wynagrodzenia?
    W komentarzu powyżej napisał Pan także: „Co do jednorazowego wynagrodzenia to może być trudniej powiązać je z powołaniem jako pewnym okresem sprawowania funkcji, a nie konkretnym zadaniem.” Z czego wynika konieczność powiązania wynagrodzenia z „okresem sprawowania funkcji, a nie konkretnym zadaniem”?

    1. Dzień dobry,
      Powołanie jest specyficzną podstawą wypłaty wynagrodzenia za pełnienie funkcji w zarządzie. Dlatego w przypadku jednorazowej wypłaty, może powstać wątpliwość czy jest to wynagrodzenie za powołanie (np. roczne) czy wypłata na innej podstawie (np. zlecenia) – w uchwale powołującej należy zadbać, aby nie było wątpliwości. Wynagrodzenie w formie zmiennej jest dopuszczalne, ale musi być uzależnione od mierzalnych wyników w całym okresie powołania.
      Pozdrawiam

  8. Dziękuję za artykuł. Czy w przypadku gdy fundacja prowadzi działalność statutową odpłatną wynagrodzenie członka zarządu nie powinno przekraczać limitu 3-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (art. 9 ust 1 pkt 1 ustawy o pp)? Wynagrodzenie zarządu służy zazwyczaj zarówno działalności odpłatnej jak i nieodpłatnej. Jak do tego praktycznie podejść?

    1. Dzień dobry,
      Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 2 Ustawy, chodzi o zatrudnienie „przy wykonywaniu statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego” a nie w ogóle zatrudnienie w organizacji. Oznacza to, że wynagrodzenie zarządu nie podlega tym limitom, o ile w ramach obowiązków członków zarządu nie znajduje się wykonywanie działalności odpłatnej (np. poprzez oddelegowanie).
      Pozdrawiam

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Powiązane posty