Wpis do CRBR to nowy obowiązek NGO

31 października 2021 wprowadzono nowy obowiązek dla NGO poprzez nowelizację tzw. ustawy AML. Obowiązek dotyczy wpisania danych organizacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Osobiście uważam, że nie mają one większego sensu. Zdecydowana większość organizacji ma na tyle prostą strukturę własności, że wpisywane dane będą powtarzać te widniejące w KRS. Przepisy ustawy AML przede wszystkim dotyczą podmiotów gospodarczych, a więc opierają się na strukturze właścicielskiej. Z tego powodu ich zastosowanie do organizacji pozarządowych nastręcza wiele problemów interpretacyjnych. W tym wpisie starałem się zarysować ogólne wytyczne, które powinny ułatwić przejście przez proces rejestracji. Nie jestem jednak w stanie wypisać tu wszystkich możliwych sposobów wpisu NGO w CRBR. Bardzo często będzie potrzebna indywidualna analiza statutu organizacji w kontekście ustawy AML i dyrektywy UE AML.

Termin nowego obowiązku

Od 31 października 2021 muszą się rejestrować wszystkie nowo zarejestrowane organizacje. Mają na to 7 dni od daty wpisu do KRS. Natomiast wszystkie pozostałe NGO mają czas na rejestrację do końca stycznia 2022 roku. Oczywiście organizacje są obowiązane do aktualizacji wpisów w terminie 7 dni (analogicznie do zgłaszania zmian w KRS).

Na czym polega nowy obowiązek

Organizacje są obowiązane zgłosić beneficjentów rzeczywistych. Nie wgłębiając się w szczegóły „jasnej” definicji tego terminu, będą to osoby faktycznie decydujące w podmiocie. Główny sens tej regulacji, jest właśnie taki, aby upublicznić osoby, które naprawdę kontrolują firmy i organizacje. O ile sytuacje niejasności w tym temacie, w świecie biznesu zdarzają się często, to w NGO są dość rzadkie.

Kim jest beneficjent rzeczywisty w stowarzyszeniu

W przypadku stowarzyszeń będą to wszyscy członkowie zarządu. Ustalając beneficjenta rzeczywistego nie bierzemy pod uwagę osób w organach stanowiących, które mają mniej niż 25% głosów. Biorąc pod uwagę minimalną ilość osób, które tworzą stowarzyszenie, nie jest możliwe by było to mniej niż 4 osoby. Nie wpisujemy także osób z komisji rewizyjnej, ponieważ jest to organ kontroli, a nie organ stanowiący.

Beneficjent rzeczywisty w fundacji

W fundacjach wpisowi będą podlegali:

– fundatorzy (założyciele)

– członkowie organu nadzoru (np. rady fundacji)

– członków zarządu.

Czyli praktycznie będą to wszystkie osoby aktualnie wpisane do KRS + fundatorzy. Dlaczego tak? Wynika to wprost z prawa europejskiego wdrażającego ustawę AML, czyli tzw. Dyrektywy AML, która nakazuje do fundacji stosować zasady odpowiednie dla trustów (art. 3 pkt 6) ppkt c) Dyrektywy). Niestety ustawa AML nie sprecyzowała wymogów dotyczących fundacji. Biorąc pod uwagę zarówno cały system aktów prawnych AML w UE oraz cel ustawy, sensowne jest odwołanie się wprost do prawa europejskiego. Nie wdając się w szczegółową analizę prawną (być może powstanie o tym odrębny wpis), dla fundacji nie ma znaczenia ilość osób zasiadających w organie, ponieważ reguła 25% nie dotyczy trustów (= fundacji). Rozwiązanie ma to też bardzo praktyczny wymiar. Niezależnie jaką interpretację prawa AML przyjmie jakiś organ, bank lub inny podmiot wobec fundacji, zawsze będziemy mieli gwarancję legalności. Wszystkie osoby mogące mieć wpływ na fundację, a więc beneficjenci rzeczywiści, będą wpisani do CRBR.

Beneficjent rzeczywisty w spółce non profit

Jeżeli szukasz informacji odnośnie CRBR i spółek not for profit, to zapraszam do mojego wcześniejszego wpisu. Obowiązek wpisu beneficjentów rzeczywistych został nałożony na spółki już w kwietniu 2020 roku i obecnie jest on weryfikowany. Dlatego jeżeli jeszcze nie wpisałeś spółki w której działasz, koniecznie zrób to jak najszybciej.

Jak wpisać NGO do rejestru beneficjentów?

1. Rejestracji może dokonać każdy z członków zarządu (ale pełnomocnik już nie).

2. Zgłaszamy wpis pod adresem https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/

3. Klikamy utwórz nowe zgłoszenie.

4. Wprowadzamy numer NIP i wybieramy formę prawną

5. Tworzymy nowe zgłoszenie z datą rejestracji w KRS

6. Wypełniamy nr KRS i dane adresowe NGO

7. B. DANE BENEFICJENTÓW / ZGŁASZAJĄCYCH, należy dodać naszych beneficjentów (czerwone bloki) i wypełnić dane, które otworzą się poniżej (zielone bloki). UWAGA: trzeba uważać, aby przynajmniej jedna z tych osób obok zgłaszającego w B.2 pkt 17 była także beneficjentem. Czyli dodajemy nowe uprawnienie w B.2 pkt 17 poprzez zaznaczenie „Inne uprawnienia” i wpisanie w pkt 24 np. PREZES ZARZĄDU. W inny sposób system nas nie przepuści dalej, bo nie będzie wskazania beneficjenta (a w końcu taki jest cel wpisu). Pod innymi uprawnieniami możemy także wpisać np.: FUNDATOR, CZŁONEK RADY FUNDACJI.

8. Gdy wszyscy beneficjenci są zieloni, odhaczamy pkt C.

9. Możemy podpisać profilem zaufanym, podpisujemy zgodnie z reprezentacją.

Nowe obowiązki nie takie proste

Całość można zrobić w kilkanaście minut. Nie uważam jednak, żeby usprawiedliwiało to wprowadzenie kolejnego już obowiązku dla sektora. Co więcej, jest on wprowadzany niezwykle chaotycznie, bez należytej informacji i wyjaśnienia kluczowych kwestii. To na organach gromadzących danych powinien spoczywać obowiązek dokładnego wskazania, jakie i kogo dane, mają zostać wprowadzone do systemu. Proszę, pamiętaj że powyższe wytyczne stanowią moją ogólną interpretację i nie zawsze znajdą zastosowanie do konkretnej sprawy. Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie CRBR, innych przepisów dotyczących zgodności (AML) lub konsultacji prawnych, zapraszam do kontaktu.