Test działalności odpłatnej w NGO

Czym jest działalność odpłatna? W poprzednim wpisie poruszałem problem rozróżnienia działalności odpłatnej od działalności gospodarczej. Jednak niektóre przypadki wymagają bardziej szczegółowej analizy. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej jako: Ustawa) wprowadza konkretne wymogi i reguły prowadzenia działalności odpłatnej. Niestety, nie są one zbyt czytelne. Z tego powodu, stworzyłem na ich podstawie proste zestawienie punktów w postaci przesłanek pozytywnych (TAK) i negatywnych (NIE).

TAK

Wymogi, które powinna spełniać działalność odpłatna, określone są w art. 8 Ustawy. Zgodnie z nimi za działalność odpłatną uznamy, taką która:

1. jest realizowana przez organizację pozarządową,
2. należy do działań społecznie użytecznych wymienionych w art. 4 Ustawy,
3. jest świadczona odpłatnie,
4. z której cały przychód przeznaczany jest na prowadzenie działalności pożytku publicznego.

Dodatkowo ostatni punkt wiążę się jeszcze z obowiązkiem rachunkowego wyodrębnienia działalności odpłatnej. W ten sposób przeznaczenie całości przychodu na działania pożytku publicznego samo w sobie wymusza odrębne księgowanie działalności nieodpłatnej. Jednocześnie warto pamiętać o tym jeszcze przed rozpoczęciem takiej działalności.

*Sprzedaż wytworzonych towarów lub świadczenie usług w zakresie rehabilitacji społecznej i integracji zawodowej oraz sprzedaż przedmiotów darowizn uznaje się za odpłatną działalność pożytku publicznego niezależnie od spełnienia przesłanek z pkt. 1 – 3.

NIE

Do 4 przesłanek pozytywnych, ustawa dodaje trzy negatywne. Czyli takie, których spełnienie uniemożliwia uznanie działalności za odpłatną (szerzej pisałem o tym we wpisie dotyczącym granic działalności odpłatnej). Przesłanki te znajdują się w art. 9 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym, w ramach działalności odpłatnej nie można:

1. stosować wyższych opłat od kosztów, czyli nie może wystąpić zysk,
2. wypłacać wynagrodzeń wyższych niż ustawowe limity,
3. krzyżować działań z działalnością gospodarczą (zakaz z art. 9 ust. 3 ustawy), czyli nie można prowadzić i działalności odpłatnej i gospodarczej w jednym obszarze działań.

TEST

Podsumowując, jeżeli mam ocenić czy dana działalność jest, zgodnie z prawem, działalnością odpłatną, po prostu sprawdzam, czy spełnia 4 przesłanki pozytywne i czy nie spełnia 3 negatywnych. Takie uproszczenie pozwala na szybką ocenę i utrzymanie lepszej struktury działalności NGO. Oczywiście daje to tylko ogólne rozeznanie i nie wyklucza sytuacji bardziej skomplikowanych. Często zdarza się, że obszary różnych działań nachodzą na siebie. Dzieje się tak na przykład, gdy różne projekty organizacja realizuje na różnych zasadach, a obszar działań jest bardzo ogólny. W takich skomplikowanych sytuacjach konieczne jest już dokonanie szczegółowej analizy prawnej oraz sprawdzenie granic rachunkowych, organizacyjnych i podmiotowych. Przy takich przypadkach zapraszam do współpracy.