Pomoc społeczna NGO




Dlaczego pomoc potrzebuje podstaw prawnych

Kryzysowa sytuacja w Ukrainie spowodowała przeorientowanie priorytetów w trzecim sektorze. Po pierwszym spontanicznym okresie pomocy przyszedł czas na budowanie wsparcia systemowego. Podstawy prawne są tutaj bardzo ważne. Pisemny dokument na podstawie którego, udzielane jest wsparcie daje bezpieczeństwo zarówno darczyńcom, jak i obdarowanym. Ale nie chodzi tylko o pisemne umowy darowizn. Warto tworzyć regulaminy i inne ogólne przepisy wsparcia w ramach konkretnych obszarów. Osób potrzebujących będzie przybywać, aby pomoc nie była chaotyczna, a czas pracy wolontariuszy nie szedł na marne, potrzebne są konkretne podstawy i schematy działań. Na początek trochę podstaw prawnych i porad jak najlepiej zorganizować pomoc od strony prawnej.

Dlaczego NGO powinny pośredniczyć w pomocy

Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem jest kierowanie całej pomocy (pieniężnej, materialnej i usługowej) poprzez organizacje pozarządowe. Zarówno darowizny od firmy jak i osób prywatnych są wtedy zwolnione z podatku od osób prawnych na podstawie art. 17 ust.1 pkt 4 ustawy o CIT. Szczególnie dwie podstawy znajdą zastosowanie: dobroczynność oraz ochrona zdrowia i pomoc społeczna. Oczywiście, aby skorzystać ze zwolnienia należy posiadać odpowiednie podstawy w statucie organizacji. Zdecydowana większość NGO ma w celach pomoc społeczną lub inny ogólny cel związany z dobroczynnością, ale może tak nie być. Wówczas zostają nam jeszcze min. takie przesłanki z ustawy:

  • działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów,
  • kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu,
  • ochrony środowiska,
  • kultu religijnego.

Odliczenie darowizny po stronie darczyńców

Oprócz zwolnienia po stronie NGO, istotne są także korzyści podatkowe po stronie firm i osób prywatnych. Darowizny przekazywane na działalność pożytku publicznego (to nie to samo co działalność Organizacji Pożytku Publicznego – OPP!) podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania, którą jest kwota dochodu. W przypadku PIT odliczyć można do 6 proc. dochodu, a w przypadku CIT – do 10 proc. dochodu. Działalność pożytku publicznego to działalność, która znajduje się w bardzo obszernym katalogu w ustawie (więcej w moim innym wpisie tutaj). Większość statutów NGO bazuje na tym katalogu, więc tym samym podlegają pod zwolnienie.

Podatek po stronie obdarowanego?

Po stronie obdarowanego może pojawić się podatek. To duży problem, ponieważ z reguły nikt nie chce dodatkowo obciążać osób potrzebujących. Co zrobić by tak nie było? Po pierwsze, mamy zwolnienie kwotowe. Osoby otrzymujące darowizny nie płacą podatku o ile wartość świadczenia (pieniężnego lub rzeczowego) nie przekracza 4 902 zł w ciągu 5 lat. Jest to ogólne zwolnienie dla wszystkich, nie zawsze jednak pomoc będzie mieściła się w tej kwocie. Możemy uznać wsparcie za inne bezpłatne przysporzenie, a nie darowiznę. Zgodnie z zasadą swobody umów to od stron zależy czy wybiorą umowę darowizny czy będzie to np. świadczenie w ramach projektu pomocy społecznej. To dość skomplikowana konstrukcja prawa, ale dzięki niej NGO mogą pomagać materialnie nie narażając na dodatkowe podatki osób potrzebujących.

Jeżeli wyżej opisane świadczenie, nie będzie darowizną to będzie podlegać podatkowi dochodowemu PIT. Beneficjent pomocy NGO skorzysta jednak ze zwolnienia z tego podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy o PIT (zwolnienie świadczeń pomocy społecznej). Jest to bardzo dobre rozwiązanie, o ile pomoc społeczne należy do celów organizacji.

Praktyka pomocy społecznej

W rezultacie bardziej opłacalne dla NGO może być unikanie darowizn, na rzecz innych form wsparcie. Wcale nie muszą to być dziwne umowy unikające słowa „darowizna”, które często w istocie mogą zostać uznane za taką darowiznę. Świadczenia można oprzeć na podstawie programu wsparcia, w ramach którego uczestnicy, będą otrzymywać konkretną pomoc. Podstawą prawną powinien być regulamin i umowa uczestnictwa, a następnie wypłaty/protokoły przekazania/ wykonania usług na rzecz korzystających osób. Oczywiście rozwiązanie to najlepiej wykorzystywać w ramach większych działań. Dla tych incydentalnych umowa darowizny może być prostszym rozwiązaniem.

Stypendia od NGO

Stypendia do kwoty 3 800 zł przyznawane osobom fizycznym przez organizacje pozarządowe prowadzące działalność w sferze pożytku publicznego podlegają zwolnieniu z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 40b. Aby jednak takie zwolnienie mogło mieć zastosowanie, musi zostać przyznane uczniowi lub studentowi oraz należy uchwalić regulamin przyznawania stypendiów. Regulamin powinien być udostępniony do publicznej wiadomości. A więc znów mini projekt stypendialny może ułatwić wsparcie.

Pomoc społeczna a wojna w Ukrainie

W Ministerstwie Finansów trwają prace, które pozwolą obywatelom Ukrainy nie płacić podatku od darowizn. Zwolnienie będzie obowiązywało od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r, będzie to więc bardzo znaczący wyłom w powyższych zasadach i możliwość znaczącego wsparcia tych osób. Wiele nich będzie potrzebowało znaczącego wsparcia majątkowego dla funkcjonowania w naszym kraju.

Dodatkowe prace trwają w zakresie zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków na przedmioty darowizn lub z tytułu świadczeń nieodpłatnych, na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych w Ukrainie. Takie rozliczenie będzie możliwe w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r., o ile zostanie przekazane następującym podmiotom:

  • organizacjom pozarządowym (również z Ukrainy),
  • jednostkom samorządu terytorialnego,
  • Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
  • podmiotom wykonującym działalność leczniczą lub ratowniczą.

Są to jednak plany i dopiero po opublikowaniu stosownych rozporządzeń, będziemy mieć pewność funkcjonowania zapowiadanych ulg.

Pomoc poprzez NGO

Podsumowując, mamy obecnie wiele możliwości pomocy materialnej. Prawnie najbardziej efektywna będzie ta realizowana za pośrednictwem NGO. Zarówno pod względem podatkowym, transparentności, a także doświadczenia to organizacje pozarządowe są najlepiej przygotowane do wydatkowania pozyskanych pieniędzy, przekazywania pomocy materialnej i zamawiania usług.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Powiązane posty